Sayı ya da numara, rakamlardan ya da rakamların bir araya getirerek oluşturduğu, bir çokluk belirten birimdir.
Sayıların Sınıflandırılması
Doğal Sayılar
Doğal sayılar, sıfırdan (hiçlik) başlayarak sonsuza dek sayılabilecek sayılardır. Küme olarak yazılırken kullanılan işaret İngilizce “natural (Türkçesi doğal)” kelimesinin baş harfi olan “N” ile gösterilir. Sıfır doğal sayılara dahildir, ve sıfırın doğal sayılara dahil olması ortada sayılacak bir nesne bulunmadığını, sayıların sonsuza kadar gitmesi ise sayılacak nesnelerin sınırsız olabileceğini gösterir.
- {N} ={0,1,2,3,4,5,6,7,…}
Sayma Sayıları
Sayma sayıları, nesneleri saymak için kullandığımız sayılardır. Sayma sayılarına sıfır (0) dahil değildir çünkü nesneler sayılırken sıfırdan başlanmaz. Sayma sayıları “N+” işaretiyle gösterilir.
- {N+}={1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12…}
Tam Sayılar
Tam sayılar kümesi negatif (-) sonsuzdan artı sonsuza kadar giden sayı kümesidir. Yani sayı doğrusunda sıfırın her iki yanından sonsuza kadar uzanırlar. Tam sayılar kümesinin işareti Almancada sayılar anlamına gelen “zahlen” kelimesinin baş harfi olan “Z” harfidir.
- {Z}={..,-4,-3,-2,-1,01,2,3,4,…}
Pozitif tam sayılar
Pozitif tam sayılar, sayı doğrusuna göre sıfırın sağında bulunan, başka bir deyişle “+ işaretli” olan veya herhangi bir işareti olmayan sayılardır(işaretsiz sayılar pozitif kabul edilir). Sayma sayıları kümesi aynı zamanda pozitif tam sayıdır. Pozitif tam sayılar kümesi “Z+” ile gösterilir ve aşağıdaki gibi tanımlıdır:
- {Z+}={1,2,3,4,…}
Negatif tam sayılar
Negatif tam sayılar, sayı doğrusuna göre sıfırın sol tarafında yer alan, yazılırken negatif olduğunu belirtmek için önüne eksi “-” işareti koyulan sayılardır. Negatif tam sayılar kümesi “Z-” işareti ile gösterilir. Cebirsel işlemlerde çıkarma işlemi bu sayıların diğer tam sayılarla toplanması olarak ifade edilir; +1 – (-1) = 1+1=2
- {Z-}={..,-4,-3,-2,-1}
Sıfır
Sıfır (0 negatif veya pozitif bir tam sayı değildir, bir uzlaşma noktasıdır. Bu iki kümeden herhangi birinde yer almaz. Bazı akademisyenler tarafından doğal sayı olarak kabul edilmezken, sıfırı doğal sayılar doğal sayılar kümesine dahil eden çevreler bu kümeyi {N(0)} sembolü ile gösterirken, sıfırı dahil etmeyen çevrelerse sıfırın dahil olmadığı sayma sayıları kümesini “N+” ile gösterirler.
Rasyonel (oranlı) sayılar
Rasyonel sayılar, tam sayılar kullanılarak oluşturulan ve birbirlerine oranlanabilen sayılardır. Yani, a ve b birer tam sayı ve sıfır olmamak üzere a/b şeklindeki sayılara rasyonel sayı denir ve “Q” harfi ile gösterilir. Rasyonel sayılar kesir veya ondalık sayı şeklinde ifade edilebilir: 1/3, 8,20 vb.
İrrasyonel (oransız) sayılar
İrrasyonel sayılar a/b şeklinde yazılamayan sayılardır ve kümesi Q’ işaretiyle gösterilir. Bu kümenin en çok bilineni pi (π) sayısıdır.
- π,e
Gerçek sayılar
Gerçek sayılar, katsayıları tam sayılar ya da rasyonel sayılar olan polinomlar kümesinin çözümlerini göstermek için kullanılırlar. Bu bakımdan gerçek sayılar kümesi, tam sayı katsayılı polinomlar kümesinin bir cisim genişlemesidir. Küme sembolü İngilizce gerçek anlamına gelen “reel” kelimesinin baş harfi olan “R”dir.
Karmaşık (kompleks) sayılar
Tüm cebirsel denklemleri çözebilmek için reel sayıların genişletilerek elde edilen sayı kümesidir. Küme sembolü C’dir. Rönesans döneminde gerçekleşen cebirsel denklemlerin çözüm metotlarının ilerlemesiyle ortaya çıkmıştır. Karmaşık sayı, gerçek sayılar kümesinde karşılığı olmayan -1 sayısının kareköküdür. “i” sembolü ile gösterilir ve karesi -1 olarak kabul edilir.
Sayı (dilbilim)
Dilbilim alanında sayılar ya da sayı adları, biçim bilimsel (morfolojik) olarak bağımsız bir sözcük kategorisidir.
Türkçede sayı türleri
- asıl sayılar (iki, üç , yedi,…)
- sıra sayıları (onuncu, yüzüncü,…)
- üleştirme sayıları (ikişer, onar ,…)
- kesir sayıları (beşte bir,…)
Sayı sıfatı
Detaylar için inceleyin; Sıfat Nedir? Türleri Nelerdir?
Dilbilimde, sayı kavramı içeren sıfatlara sayı sıfatı denir (örneğin; beş yıl, onuncu gün, yirminci gece, birer kişi, beş, onuncu, yirminci ve birer sözcükleri).
Ayrıca bakın;
Dış bağlantılar;