Kategori:Felsefe

Hümanizm, 14. yüzyılda İtalya’da doğan, insanı merkeze alan, insanı tek ve en yüce değer olarak gören insan-merkezcilik anlayışıdır. Bu anlayışta her şeyin merkezinde insan olduğu için insan sevgisi önemlidir. Hümanizmin ortaya çıkışıyla birlikte çağdaş insanın yeniden anlamlandırmaya başladığı dünya görüşü ve yaşamı anlamlı hale gelir. Otoriter düşünceye karşı insanı özgürleştirmeye esas alır. Hümanizm için bireysellik […]

Felsefi düşünce insanla, insanın yaşamıyla ilgili problemlere karşı ilginin ve soruların sorulması, gelişmesiyle başlayan düşünce türüdür. İnsan, yeryüzüne adım attığı andan itibaren evrensel bazı soruların cevaplarını merak etti ve cevaplar bulundukça bulunan cevaplar yeni sorular doğurdu. Bu sorulardan bazıları; Doğada var olan her şey nereden ve neden gelmiştir? Evren nedir, nasıl ve neden oluşmuştur? İnsan, […]

Narsizm ya da Türkçesi ile özseverlik, bir kişinin kendi bedensel ya da zihinsel benliğine karşı duyduğu aşktır; kişinin kendisine duyduğu hayranlık ve bağlılıktır. Bu özellikleri taşıyan kişiler de narsisttir. Kelime köken olarak Yunan mitolojisinde bir kahraman olan Narkissos dan gelir, aynı Narkissos adını narkoza ve bir çiçek ailesi olan nergisgillere de vermiştir. İleri boyutlarda kendisin […]

Tarihselcilik, 19. yüzyıl ortalarında Almanya’da tarih bilimlerinin bağımsız gelişme sürecinde ortaya çıkan felsefi düşüncedir. Terim olarak tarihselcilik, olguların tekrar edilemez tarihsel bir durumda ortaya çıktığını, tarih içinde sürekli değişerek daha mükemmele doğru bir seyir izlediğini savunan görüşleri simgeler. Bu görüşü savunan tarihselciler herhangi bir olgunun açıklanmasında olayın yaşandığı dönemin şartlarına bakarak konuyu değerlendirir ve olayları […]

Determinizm ya da genel olarak nedensellik, olay ve olguların belirli bir şekilde birbirine bağlı olması, var olan her şeyin bir nedeni olması ya da bir nedene bağlanarak açıklanabilir olması, dolayısıyla belirli nedenlerin belli sonuçları yaratacağı, aynı nedenlerin aynı sonuçları vereceğini iddia eden felsefe ve dünya görüşü. Belirli bir olguyu bir olguyu bilmek onun nedenini bilmek […]

Nasyonal sosyalizm, Almanya’da ortaya çıkmış ve temel ilkeleri Adolf Hitler tarafından ortaya konulmuş, etnik milliyetçilik içe sosyalizmi birleştiren; ırkçı, anti-kapitalist, anti-semitik ve anti-Marksist bir ideolijidir. Nasyonal sosyalizmin ideolojik kökleri çarpıtılmış biçimleriyle J.G. Fichte, G.W.F. Hegel, Heinrich von Treitschke, Friedrich Nietzsche, Oswald Spengler ve Houston Stewart Chamberlain gibi yazarların yapıtlarına dayandırılır. Ancak bu düşünsel birikimin kullanılmasını […]

Ütopya sözcüğü köken olarak Yunanca “yok/olmayan” anlamına gelen “”ou”, “mükemmel olan” anlamındaki “eu” ve “yer/toprak/ülke” anlamına gelen “topos” sözcüklerinin bir araya getirilmesiyle türetilmiştir. Ütopya, kelime anlamı olarak aslında var olmayan, tasarlanmış olan ideal toplum ve devlet şeklidir. Ütopya kelimesinin kullanımı Thomas More’un “Utopia” kitabıyla yaygınlaşmıştır. Ütopyalar, bugün gerçekleşme imkânı olmayan toplum tasarımlarıdır. Ütopyaların bir kısmı […]

Empirizm sözcüğü, Eski Yunanca “deney, deneyim, duyu verisi” anlamlarına gelen “empeiria” kelimesinden türetilmiş, Türkçesi deneycilik olan felsefi görüştür. Bu görüş her türlü insan bilgisinin kaynağının deneyim olduğunu savunur. Tanımda geçen deneyden kasıt genellikle duyu organları aracılığıyla gerçekleştirdiğimiz deneyimdir. Deneyci düşüncenin en belirgin özelliği deneyime öncü bilgiyi yadsımasıdır. Deneyci görüş, insan zihninin deneyimden yararlanmadan sahip olduğu […]

Agnostisizm gerçek ve mutlak varlığın insan ruhu tarafından bilinemeyeceğini ileri süren öğretidir. Bu görüşe göre; gerçek varlığa ya büsbütün erişilemeyeceği ya da akıl ve bilgiyle değil ancak ve ancak iman ile ulaşılabileceği ileri sürülür. Thomas Huxley ve Herbert Spencer tarafından bilginin ancak varlığımızın güven içinde bilebileceği konularla sınırlı olduğunu savunan bir düşünce olarak ortaya konmuştur. […]

Liberalizm, bireylerin özgürlüğünü savunan bir felsefe ya da dünya görüşüdür. Liberalizmin hareket noktası yada temel kabulleri öncelikle aklın öne çıkarılması, bireyciliğin temel alınması ve özgürlük düşüncesidir.  Liberal görüşü savunanlar genellikle ifade ve inanç özgürlüğü, basın özgürlüğü, serbest ticaret, sivil haklar, laik devlet, çoğulcu demokrasi ve özel mülkiyet gibi fikirleri destekler. Liberalizm teriminin kökeni Rönesans’a dayanmakla birlikte […]