I. Selim ya da Yavuz Sultan Selim, Osmanlı İmparatorluğu’nun 1512’den 1520’ye kadar, yaklaşık dokuz yıl hüküm süren padişahıdır. Babası II. Bayezid, annesi Gülbahar Hatun’dur. Yavuz Sultan Selim, tahtı devraldığında 2.092.000 km² olan Osmanlı topraklarını tahtta kaldığı süre boyunca 3 kat büyütmüştür (6.557.000 km²). Padişahlığı döneminde Anadolu’da birlik sağlanmış, Memlûk Devleti’ne son verilmiş, İpek ve Baharat Yolu ele geçirilmiştir. Bu yolların Osmanlılar’ın eline geçmesi sayesinde doğu ticaret yollarını tamamen kontrolü altına almıştır.
Selim, tahta babasına karşı darbe yaparak çıkmıştır. Tahta çıkmadan önce vali olarak Trabzon’da görev yapmış, Şehzade Selim’e kızı Ayşe Hatun’u veren Kırım Hanı Mengli Giray, ona askeri destek vererek tahta geçmesine yardım etmiştir.
1512’de babasına karşı darbe yaparak tahta çıkan Sultan Selim, doğuda ortaya çıkan Şii Safevi tehlikesine karşı mücadeleye girişerek İran’a yaptığı seferde Safevi devleti hükümdarı Şah İsmail’i Çaldıran Muharebesinde yenmiş, ülkenin baş kenti Tebriz’e kadar ilerlemiş ve bu zaferden sonra “Yavuz” lakabıyla anılmaya başlanmıştır.
Daha sonra Mısır’da bulunan Memlûk Devleti’ne karşı “Büyük Mısır Seferi”ni başlatmış, bu seferde yapılan Mercidâbık, Gazze, Ridâniye ve Kahire Muharebeleri ile Memlûkları yıkarak Suriye, Filistin, Mısır ve Hicaz’ı Osmanlı topraklarına katmıştır. Bu seferde başka hiçbir hükümdarın geçmeyi göze alamadığı Sina Çölü’nü 13 günde geçmiştir. Seferden sonra Peygamber Muhammed’in Kutsal Emanetleri olarak kabul edilen eşyalarını İstanbul’a getirtmiştir.
Yavuz Sultan Selim, Batı’ya sefer düzenlemek amacıyla yola çıktığı sırada, şarbon hastalığına bağlı olarak “aslan pençesi” dennilen bir çıban yüzünden 1520’de öldü ve yerine oğlu Kanuni Sultan Süleyman geçti. Nispeten kısa süren saltanatına rağmen Yavuz Sultan Selim, başarılı bir ordu komutanı ve Sünni İslam’ın savunucusu olarak kalıcı bir miras bıraktı.
Yavuz Sultan Selim Savaşları
Yavuz Sultan Selim, 1512’den 1520’ye kadar yaptığı saltanat döneminde bir dizi savaş ve fetihlerle Osmanlı İmparatorluğu’nu genişleten başarılı bir ordu komutanıydı, tahtı devraldığında 2.092.000 km² olan Osmanlı topraklarını tahtta kaldığı süre boyunca 3 kat büyütmüştür (6.557.000 km²). Yavuz Sultan Selim’in başlıca savaşlarından bazıları
- Osmanlı-Memlûk Savaşı (1516-1517): Bu savaş, Osmanlı Devleti ile Mısır ve Suriye Memlûk Devleti arasında yapılmıştır. Yavuz Sultan Selim, Osmanlı kuvvetlerine önderlik etti ve 1516’da Mercidabık Savaşı’nda Memluk ordusunu mağlup etti. Osmanlılar daha sonra Şam, Halep ve Kahire’yi ele geçirdi ve Memlükleri yıktı. Bu savaş sonucunda Suriye, Mısır ve kutsal şehirler olan Mekke ve Medine’yi Osmanlı kontrolü altına aldı.
- Çaldıran Savaşı (1514): Bu, Osmanlı İmparatorluğu ile İran Safevi İmparatorluğu arasında belirleyici bir savaştı. Safevi Şahı I. İsmail, Şii İslam’ı İran’ın resmi dini ilan etmiş ve Sünni Osmanlı İmparatorluğu’nun otoritesine meydan okumuştu. Yavuz Sultan Selim, Osmanlı kuvvetlerine önderlik etti ve 1514’te Çaldıran Savaşı’nda Safevi ordusunu mağlup etti. Bu zafer, bölge üzerinde Osmanlı hakimiyetini kurdu ve Osmanlıların topraklarını Kafkasya ve Mezopotamya’ya kadar genişletmesine izin verdi.
- Osmanlı-Macar Savaşı (1514-1517): Osmanlı Devleti ile Macaristan Krallığı arasında yapılan savaştır. Osmanlılar Macaristan’ı işgal etti ve 1526’da Mohaç Muharebesi’nde Macar ordusunu yenerek Osmanlı’nın Macaristan’ı işgal etmesine yol açtı.
Yavuz Sultan Selim, Osmanlı İmparatorluğu’nu fetihlerle genişleten, Orta Doğu ve Doğu Akdeniz’de Osmanlı hakimiyeti kuran başarılı bir komutandı. Osmanlı-Memlük Savaşı, Çaldıran Savaşı ve Osmanlı-Macar Savaşı’ndaki zaferleri ile Osmanlı topraklarını önemli ölçüde genişletti.
Kaynak ve ileri okuma (Dış Bağlantılar):