Flor (F), periyodik tabloda 2. periyot 7A grubunda yer alan, 9 atom numarasına sahip, soluk sarı renkli bir ametal elementtir. Kokusu ozon gazını andırır ve halojenler grubunun ilk elementidir. 1886 yılında Fransız eczacı ve kimyager olan Henri Moissan tarafından kalsiyum florür bileşiğinden saflaştırılarak elde edilmiştir. Doğada en çok flüorit bileşiği(CaF2) halinde bulunur, tek izotopu bulunan 22 elementten biridir. Flüorit dışında kriyolit Na3(AlF6) ve apatit Ca5F(PO4)3 mineralleri yaygın bulunan bileşikleridir. Ayrıca az miktarda deniz, kaynak suları, diş kemik ve kanda bulunur.
Flor sözcüğü Latince “akan” anlamına gelen “fluere” kelimesinden türetilmiştir. Çok aktif bir element olduğundan soygazlar hariç tüm elementler ile doğrudan etkileşime girebilir.
Florun Özellikleri
- Erime Noktası: 53,53 °K / -219,62 °C
- Kaynama Noktası: 85,03 °K / -188,12 °C
Flor saf halde açık sarı renkli, keskin kokulu ve solunduğunda çok tahriş edici bir gazdır. Sıvı halde ise sarı renklidir, soygazlar hariç tüm elementler ile bileşik oluşturur. Su ile bileşik oluşturduğunda oksijen açığa çıkar.
En önemli flor bileşiği HF dir. Bu madde elementlerinden patlama şeklinde bir reaksiyonla oluşur.
Yüksek oluşum entalpisinden (maddenin yapısında depoladığı her türden enerjilerin toplamı) dolayı HF oluşumu ile 4000 ºC’lik sıcaklık elde edilebilir. Hidrojen ve flor -78 ºC’de herhangi bir reaksiyon olmadan saklanabilir. Ancak muhafaza edilen ortamda demir, bakır, nikel gibi elementler ortamda çok az miktarda da olsa bulunmamalıdır. HF suda çok kolay çözünür, sulu çözeltisi florür asidi adını alır. Florür asidi camı şiddetle aşındırdığından dolayı platin, parafin veya polietilen kaplarda saklanır. Saf sıvı HF ve diğer hidrojen halojen bileşikleri elektriği iletmezler, ancak suda çözündükleri zaman iyonize olur ve elektriği iletir. HF’nin erime noktasının -83,1 ºC ve kaynama noktasının 19,54 ºC olması diğer hidrojen halojenürlere göre çok anormaldir. Bunun nedeni HF moleküllerinin gaz hâlinde (HF)6, (HF)7, (HF)8 molekül grupları şeklinde hidrojen köprüleri ile birbirine bağlı olmalarıdır. Aynı nedenle HF suda çok az çözünür. Yani zayıf bir asittir.
Elde Edilme Yöntemleri
Elementlerin en elektronegatifi olduğundan ve floru yükseltgeyecek başka bir yükseltgeme aracı olmadığından tek elde edilme yöntemi Elektroliz Nedir, Nasıl Yapılır? (Elektrolizin Uygulama Alanları)elektrolizdir. Sıvı HF’nin elektroliziyle anotta flor gazı oluşur.
Kullanıldığı Yerler
Florun endüstride kullanılan en önemli polimeri teflon adıyla bilinen politetrafloroetilendir (-CF2-CF2-)n. Teflon, elektrik yalıtımında, yüksek sıcaklığa dayanıklı plastik üretiminde ve mutfak eşyası yapımında (teflon tava vb.) kullanılır.
Flor, buz dolaplarında soğutma işlemlerinde kullanılan freon (CCl2F2) gazı bileşiminde bulunur. Freon gazı soğutma sistemlerinde amonyak yerine kullanılır. Yakın zamana kadar bu tür kloroflorokarbon (CFC) erime noktası çok düşük olduğundan spreylerde çözücü olarak kullanılıyordu ancak bu gazın ozon tabakasını tahrip edici etkisi sebebiyle endüstride kullanımından vazgeçilmiştir.
Cm malzemelere şekil verilip, üzerine yazı yazılmasında kullanılır. Element hâlindeki flor yüksek itici gücü nedeniyle roket itici sitemlerinde de denenmektedir. Diş macunlarının içeriğinde bulunan kütlece milyonda bir oranındaki florda diş sağlığı açısında çok önemlidir. Ancak aşırı flor dişlerin kararmasına ve çürümesine yol açar. Yarı iletken yapımında da flor elementi bileşikleri hâlinde kullanılır.
Ayrıca bakın;