Brom (Br); periyodik sistemin 6. Periyot 7 A grubunda bulunan, atom numarası 35 olup oda koşullarında koyu kızıl renkli, ametal, sıvı bir elementtir. Brom ilk defa 1826 yılında Antoine Balar tarafından keşfedilmiştir. Adı Yunanca dışkı gibi bir koku anlamına gelen “bromos” kelimesinden gelmektedir.
Doğada bazı deniz canlılarının organizmaları ve deniz suyunda, sodyum, magnezyum tuzları hâlinde bulunur ve asıl kaynağı deniz suyudur.
Element Özellikleri
Brom elementinin;
- Erime Noktası: 265,8 °K, -7,3 °C
- Kaynama Noktası: 332 °K, 58.8 °C
- Elektron Dizilimi: [ Ar ] 3d10 4s2 4p5
Brom, canlılar için son derece zararlı ve kanserojen bir maddedir. Çok kötü bir kokuya sahiptir ve çok az bir miktarı bile insan derisine çok ciddi zararlar verebilir. Brom buharının bulunduğu ortam göz ve ciğerler için son derece zararlıdır ve ayrıca çok şiddetli bir yakıcıdır.
Bromun Kullanım Alanları
Brom elementi ve bileşiklerinin laboratuvarlardan endüstriye kadar geniş bir kullanım alanı vardır. En çok kullanıldığı alan akaryakıt katkısı olarak benzine katılan etilen bromürdür. Etilen bromür, kurşun içeren vuruntu önleyici maddeler ile birlikte benzine katılır. Ayrıca motorun yanma odası ve zamanla bujilerde oluşan birikintileri temizlemek için fofsfor bileşikleriyle birlikte kullanılır. Mum, boya ve reçi üretiminde de ara madde olarak kullanılabilir.
Etidyum bromür brom elementinin yaygın olarak kullanılan bir başka bileşiğidir. Moleküler biyoloji laboratuvarlarında nükleik asitleri işaretlemede kullanılan bir enterkalasyon ajanıdır. Bu molekül, morötesi ışığa maruz kalınca turuncu renkte ışır ve DNA’ya bağlandığında ışığın seviyesi 20 kat artar.
Dünyada gerçekleştirilen brom üretiminin büyük bir bölümü, yangın geciktirici olarak organobromin bileşiklerinde kullanılırken elektronegatif özelliğiyle de organik sentezlerde kullanımı yaygındır. Derişik bromür asidi, analitik kimyada organik bileşiklerin sentezlenmesi işleminde kullanılırken, Bromat asidi kimyasal uygulamalarda yükseltgen olarak kullanılır. Ayrıca altın elde edilmesi için yapılan kimyasal işlemlerde brom be bileşiklerinden faydalanılır. “Savaş gazı” olarak da bilinir, ipek ve elyafın beyazlatılmasında kullanılır.
Konuyla ilgili;