Gerçek anlam sözcükler tek başına kullanıldığında aklımıza gelen ilk anlamdır.
Örnek
“Tatlı” kelimesi Türkçede “şekerli” anlamına gelen bir sıfattır; “şekerli” anlamı bu sözcüğün temel anlamıdır. Bu anlamdan “tatlı yiyecek” anlamında “tatlı” ismi türetilmiş, sözcüğün yan anlamlarından biri oluşturulmuştur.
“Tatlı” kelimesinin tek başına ifade ettiği anlam; şekerli şeyler ile yapılan yiyecek.
- Bu kadar tatlı bir portakal daha önce yememiştim. (gerçek ve temel anlam)
- Pastaneden kadayıf tatlısı alır mısın? (gerçek ve yan anlam)
- Ne kadar tatlı biri. (mecaz anlam)
“İnce” kelimesinin akla gelen ilk anlamı; kalınlığı az olandır.
- Üzerinde ince bir kazak vardı. (gerçek ve temel anlam)
- Uzun ince bir yoldayım yürüyorum gündüz gece. (gerçek ve yan anlam)
- Ne kadar ince hesap yapıyorsun, gören de parayı koymaya yer bulamıyorsun sanır. (mecaz anlam)
Fiillerin de gerçek ve mecaz anlamları olabilir:
- Koskoca bina alevler içinde yandı. (gerçek ve temel anlam)
- Bu yaz güneşte epey yandım. (gerçek ve yan anlam)
- Bu olay ortaya çıkarsa hepimiz yanarız. (mecaz anlam)
Ayrıca bakın;