Atmosfer Nedir? (Atmosferin Tabakaları, Yapısı ve Özellikleri)

Hava Küre veya Atmosfer; dünyamızı çevreleyen ve güneşin morötesi ışınlarını emerek gece/gündüz sıcaklıklarını dengeleyen ve bu sayede yeryüzündeki yaşamı koruyan gaz kütlesidir.

Dünyanın yaklaşık 5 milyar yıl önce oluşmaya başladığı varsayılmaktadır. Dünyanın oluşmaya başladığı ilk 500 milyonlu yıllarda atmosferin sadece su buharı ve gazlardan meydana geldiği düşünülmektedir. 3.5 milyar yıl öncesinde ise karbondioksit (CO2), karbonmonoksit (CO), su buharı (H2O), azot (N2) ve hidrojen (H2) gibi gazlardan oluştuğu varsayılmaktadır.

Atmosferi Oluşturan Tabakalar

Atmosfer birbirlerinden faklı kimyasal özellikler ve değişik sıcaklıklara sahip çeşitli tabakalardan oluşmuştur. Atmosferi oluşturan gazlara deniz seviyesinden itibaren yaklaşık bin kilometre yukarıya kadar rastlanabilir. Bu gazların %99’undan fazlası deniz seviyesinden kırk kilometre yükseğe kadar olan alanda bulunur.

Troposfer

Deniz seviyesinden itibaren 15 km yüksekliğe kadar uzanan, yükseldikçe sıcaklığın hızlı ve düzgün bir şekilde azaldığı atmosfer tabakasıdır. Burada sıcaklık, yerden yükseldikçe her kilometrede yaklaşık 6 °C azalır. En üst sınırda hava sıcaklığı -50 °C ile -60 °C’ye kadar düşmektedir. Atmosferdeki toplam su buharının %99’u burada bulunur. Yer yüzeyini etkileyen ve atmosferde oluşan bütün hava olayları burada meydana gelir.

Stratosfer

Atmosferde, troposfer tabakasının üstünde ve yaklaşık olarak 15 ile 50’nci km’ler arasında uzanan tabadır. Bu tabakada sıcaklık, troposferin tersine yükseldikçe yavaş yavaş artış göstermekte ve -45 °C’ye kadar ulaşmaktadır.

Mezosfer

Stratosfer tabakasının üzerinde, yaklaşık olarak 50 ile 80’inci km’ler arasında sıcaklığın tekrar azaldığı tabakadır. Bu tabakada ozon ve önemsiz miktarda su buharı bulunur ve bu nedenle sıcaklık troposfer ve stratosfer tabakalarına göre burada daha düşüktür.

Mezosfer tabakasının hemen üzerinde, yerden yaklaşık 100 ile 200’üncü km’ler arasında, sıcaklığın yaklaşık 1.100 °C ile 1.650 °C arasında değiştiği termosfer tabakası bulunmaktadır. Güneşten dünyamıza gelen ışınların bu tabakada emilmesinden dolayı bu tabakada sıcaklık hızla artar.

Ekzosfer

Yer yüzeyinden yaklaşık 960 ile 1.000 km yükseklikte ve atmosferin en dış bölümünü oluşturan tabakadır. Burası dünya atmosferi ile uzay arasındaki geçiş bölgesidir.

Dış bağlantılar;