Mikroorganizmalar, genellikle gelişme, enerji üretimi, çoğalma gibi yaşamsal faaliyetlerini tek başlarına gerçekleştirebilen tek hücreli ve sadece mikroskop ortamında görüntülenebilen çok küçük yapılı canlılardır. Çok küçük canlılar oldukları için boyutlarını ifade ederken funguslar, protozoa ve algler için mikrometre (µm), virüsler için ise daha küçük bir birim olan nanometre (nm) kullanılır.

Işık mikroskobu ile mikrometre boyutlu canlılar gözlenebilirken nanometre boyutlu virüslerin gözlemlenebilmesi için büyütme gücü çok daha fazla olan elektron mikroskoplar kullanılır. Işık mikroskobu 1 ile 10.000 kat büyütme yapabilirken elektron mikroskobu 1.000.000 kattan fazla büyütme sağlayabilir.

Büyüklüklerine göre mikroorganizmalar; bakteri > virüs > defektif virüs > viroid > prion olaran sıralanır.

Mikroorganizmalar ve Genel özellikleri

  • Bakteriler; hücreleri genellikle çubuk, küresel ve spiral şeklinde olan canlılardır. Karbonhidrat ve protein kompleksinin oluşturduğu peptidoglikan hücre duvarına sahiptirler. Beslenme için ölü ya da canlı organizmalardan gelen organik bileşikleri kullanırlar. Genellikle ikiye bölünerek çoğalırlar. Bazıları fotosentez yapabilirken bazıları da inorganik bileşiklerle beslenerek yaşamını sürdürür.
  • Arkeler; bakteriler gibi prokaryot hücre yapısına sahiptir ancak hücre duvarlarında peptidoglikan bulunmaz. Olağan dışı şartlarda yaşayan(tuzlu, sıcak veya kükürtlü sular gibi) bu canlıların insanlarda hastalık oluşturup oluşturmadığı bilinmemektedir.
  • Mantarlar (Funguslar): Ökaryotik hücre yapısına sahip organizmalardır. Tek hücreli ya da çok gücreli olabilirken gerçek mantarların hücre duvarları kitinden oluşur. Mayalar, küfler ve şapkalı mantarlar olmak üzere üç grupta incelenir. Mayalar, tek hücreli mantarlardır ve oldukça büyük, oval hücreleri sahiptir. Küfler ise misel adı verilen ve gözle görülür pamuksu yapılı liflerden oluşur. Mantarlar eşeyli ve eşeysiz, iki şekilde de üreyebilir. Besinlerini bulundukları ortamdan absorbsiyon yoluyla alırlar.
  • Algler: Fotosentez yapan ökaryotik hücre yapılı organizlamardır. Genellikle mavi-yeşil renklidirler. Değişik morfolojik yapı gösterirler. Tek hücreli ya da flamentli formda olup sulu ya da nemli ortamlarda yaşarlar.
  • Protozoa: Tek hücreli ökaryotik hücre yapılı mikroorganizmalardır. Kamçı, yalancı ayakya da sil gibi hareket için özelleşmiş yapılar ile hareket edebilirler. Hem tek başına sertbest bir şekilde hem de başka canlılarda parazit olarak yaşayabilir, eşeyli-eşeyşiz üreyebilirler.
  • Virüsler: Şimdiye kadar saydığımız mikroorganizma gruplarından çok farklıdır. Hücre yapıları prokaryot ya da ökaryot değildir. Çünkü gerçek bir hücre yapısına sahip değildirler. Nükleik asit (DNA veyaz RNA) ve bunu sran bir protein kılıfından ibarettir. Çoğalmak için konak hücre içine girmeleri gerekir, bu sebeple diğer organizmalarda zorunlu parazit olarak yaşarlar.
  • Viroidler: Protein içermeyen RNA parçacıkları olup bitki hastalıklarına yol açarlar.
  • Prionlar: Viroidlerin aksine nükleik asit içermeyen ve sadece proteinden ibaret, hayvanlarda merkezi sinir sistemi hastalıklarına sebep olabilen en küçük mikroorganizmalardır.

Ayrıca Bakın;

Dış Bağlantılar;