Akromegali, vücutta aşırı miktarda büyüme hormonu salgılanması durumudur. Akromegali, büyüme plaklarının kapanmasından sonra GH salgılanmasının devam etmesiyle ortaya çıkar. Bu durum genellikle hipofiz bezinde (beyinde bulunan bir bez) iyi huylu bir tümör olan hipofiz adenomu tarafından tetiklenir.
Akromegaliye neden olan hipofiz tümörü, vücudun ihtiyacından daha fazla büyüme hormonu üretmesi için hipofiz bezini uyarır. Bu durum, çeşitli semptomlar ve klinik bulgularla ilişkilidir.
Akromegali, genellikle yetişkinlik döneminde ortaya çıkar ve çocukluk veya ergenlik döneminde büyüme hormonu eksikliği olan bir başka durum olan gigantizmden ayrılır. Büyüme plaklarının kapanmasıyla birlikte gigantizm yerine akromegali gelişir.
Akromegali belirtileri zamanla gelişir ve genellikle yavaşça ilerler.
Akromegali hastalığının belirtileri
Akromegaliye neden olan hipofiz tümörü, vücudun ihtiyacından daha fazla GH üretmesi için hipofiz bezini uyarır. Bu durum, çeşitli semptomlar ve klinik bulgularla ilişkilidir. Akromegalinin yaygın semptomları;
- Yüzde genişleme: Çene, alın, burun ve dudakların büyümesi, dişlerin arasında boşlukların oluşması.
- Organ büyümesi: El ve ayaklarda genişleme, kemik ve eklemlerde ağrı, sertlik ve şekil bozuklukları.
- Yumuşak doku büyümesi: Özellikle ellerde ve ayaklarda kalınlaşma, deri kalınlaşması, burun ve kulak büyümesi, dil ve dudak kalınlaşması.
- İnternal organlar üzerinde etkiler: Kalp büyümesi, kalp yetmezliği riski, karaciğer büyümesi, bağırsak fonksiyonlarında değişiklikler.
- Metabolik etkiler: Diyabet gelişimi, insülin direnci, yüksek kan basıncı, yağ metabolizması bozuklukları.
- Hormonal değişiklikler: Cinsel fonksiyonlarda değişiklikler, adet düzensizlikleri, meme büyümesi, süt salgılama (galaktore), erkeklerde cinsel istekte azalma.
- Baş ağrısı, görme bozuklukları, uyku apnesi gibi diğer semptomlar.
Akromegali teşhisi, hormon testleri (GH, IGF-1) ve görüntüleme yöntemleri (manyetik rezonans görüntüleme, bilgisayarlı tomografi) kullanılarak konulur. Tedavi genellikle cerrahi olarak hipofiz adenomunun çıkarılmasını içerir. Cerrahi müdahale mümkün değilse veya yeterli değilse, ilaç tedavisi (somatostatin analogları, GH reseptör antagonistleri) veya radyoterapi kullanılabilir.
Akromegali tedavi edilmezse, kalp hastalığı, diyabet, yüksek tansiyon gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Akromegali tedavisi, büyüme hormonunun normal seviyelere indirilmesi ve hipofiz tümörünün boyutunun azaltılmasıyla sağlanır. Genellikle büyüme hormonu üretimini inhibe eden ilaçlar, radyoterapi ve tümörün cerrahi olarak çıkarılması gibi tedaviler kullanılır. Endokrinoloji uzmanı, nörocerrah ve radyoterapist gibi uzmanlardan oluşan bir sağlık ekibi, akromegaliye sahip bireyler için uygun tedaviyi planlamak için birlikte çalışır.
Erken aşamada akromegali belirtilerini tanımak ve uygun tıbbi tedavi aramak önemlidir. Şüpheli semptomlar yaşayan siz veya tanıdığınız biriyseniz, daha fazla değerlendirme için bir doktora danışmanız önemlidir.
Dış bağlantılar;