Ütopya sözcüğü köken olarak Yunanca “yok/olmayan” anlamına gelen “”ou”, “mükemmel olan” anlamındaki “eu” ve “yer/toprak/ülke” anlamına gelen “topos” sözcüklerinin bir araya getirilmesiyle türetilmiştir. Ütopya, kelime anlamı olarak aslında var olmayan, tasarlanmış olan ideal toplum ve devlet şeklidir. Ütopya kelimesinin kullanımı Thomas More’un “Utopia” kitabıyla yaygınlaşmıştır.
Ütopyalar, bugün gerçekleşme imkânı olmayan toplum tasarımlarıdır. Ütopyaların bir kısmı özendirici, istenen nitelikte, diğer bir kısmı ise korkutucu ve ürkütücü ütopyalardır.
Ütopya Çeşitleri
İstenilen Ütopyalar
Bu ütopyalar, toplumsal herhangi bir sorunun bulunmadığı, toplumda her şeyin yolunda gittiği, kusursuz bir devlet ve düzen tasarımını ifade eder. Bu tür ütopyalar iyimser bir bakış açısıyla kaleme alınmıştır. Örnek:
- Platon: Devlet
- Farabi: El Medinet’ül Fazıla
- Thomas More: Utopia
- Campenella: Güneş Ülkesi
- F.Bacon: Yeni Atlantik
İstenilmeyen (Korku) Ütopyalar
Dünya ve toplumun geleceği konusunda kötümser bir bakış açısıyla kaleme alınmış ütopyalardır. Bu tür ütopyalar insanlığın geleceğinin özellikle teknolojik gelişmeler yüzünden kötü olacağına ilişkin bir karamsarlık içerir. Örnek:
- Aldous Huxley: Cesur Yeni Dünya
- George Orwel: 1984
Ütopya ile İlgili Terimler
Distopya
Totaliter ve baskıcı i toplumları ifade eden olumsuz ütopyalardır.
- Jack London: The Iron Heel
- George Orwell: 1984
- Aldous Huxley: Brav New World
- Anthony Burgess: A Clockwork Orange
- Alan Moore: V for Vendetta
Eutopya
Mükemmel ancak kurgusal olmayan olumlu ütopyalardır. Bu ütopyalarda çok az yasa vardır ve herkes kendini savunabileceğinden avukat yoktur. Toplum bütün dinlere hoşgörülüdür. Örnek olarak:
- Thomas More: Utopia
Ayrıca bakın;
İleri okuma;