Tellür (Te), periyodik cetvelde bulunan bir kimyasal elementtir. Sembolü “Te” dir ve atom numarası 52’dir. Tellür, genellikle metalik olmayan bir element olarak kabul edilir ve birçok farklı kimyasal bileşiğin bir parçası olarak bulunabilir.
Tellür, tarih öncesi dönemlerden beri bilinen bir elementtir ve tarih boyunca kullanılmıştır. Ancak, element olarak tanımlanması ve modern kimya ile ilgili çalışmaları daha sonraki dönemlere dayanmaktadır. İşte tellürün keşfinin tarihçesi:
- Eski Kullanımı: Tellürün kullanımı eski medeniyetlerde bilinmektedir. Özellikle Antik Roma ve Antik Mısır dönemlerinde tellür içeren bazı mineraller, makyaj ve ilaç yapımında kullanılmıştır. Ayrıca tellürlü mineraller bazı madencilik işlemlerinde de bulunmuş olabilir.
- 18. Yüzyıl: Tellürün element olarak tanımlanması ve modern kimyanın başlangıcı daha sonraki yüzyıllarda gerçekleşti. 18. yüzyılın sonlarına doğru İsveçli kimyager Torbern Bergman, tellürün belirli mineral cevherlerinin bileşimini incelemiş ve element olarak tanımlamıştır.
- 19. Yüzyıl: Tellürün kimyasal özelliklerinin daha ayrıntılı bir şekilde incelenmesi ve belgelenmesi 19. yüzyılın ortalarına doğru gerçekleşti. İngiliz kimyager Joseph Louis Gay-Lussac ve Fransız kimyager Louis Jacques Thénard, tellürün kimyasal reaksiyonlarını ve bileşiklerini incelediler.
- 20. Yüzyıl: 20. yüzyılın başlarında, tellürün yarıiletken özellikleri daha ayrıntılı olarak araştırıldı. Tellür, yarıiletken endüstrisinde önemli bir rol oynar.
Tellürün element olarak tanımlanması ve kimyasal özelliklerinin keşfi, modern kimya biliminin gelişiminin bir parçasıdır. Elementin adı, Latince “tellus” kelimesinden gelir, bu da “Dünya” anlamına gelir ve tellürün yer kabuğunda bulunmasına atıfta bulunur. Tellür, yarıiletken teknolojilerden güneş pillerine kadar birçok farklı uygulama alanında kullanılmaktadır.
Tellür Elementinin Özellikleri
Fiziksel Özellikler
- Renk ve Görünüm: Tellür, çeşitli renklerde bulunabilen katı bir elementtir, ancak saf formu gri-metalik bir görünüme sahiptir.
- Yoğunluk: Tellürün yoğunluğu yaklaşık olarak 6.24 gram/cm³’tür.
- Erime Noktası: Tellürün erime noktası yaklaşık olarak 449.5°C (841.1°F) derecedir.
- Kaynama Noktası: Tellürün kaynama noktası yaklaşık olarak 990°C (1,814°F) derecedir.
Kimyasal Özellikler
- Oksidasyon Durumu: Tellür, çeşitli oksidasyon durumlarında bulunabilir, ancak en yaygın durumu -2’dir.
- Toksiklik: Tellür ve bazı tellür bileşikleri, insanlar için toksik olabilir ve özellikle büyük miktarlarda alındığında sağlık sorunlarına neden olabilir.
Tellür Elementi Kullanım Alanları
- Elektronik: Tellür, yarıiletken endüstrisinde kullanılır ve bazı yarıiletken cihazların üretiminde önemli bir rol oynar. Özellikle birçok fotosel, tellüryum bileşiklerini içerir.
- Güneş Pilleri: İnorganik fotovoltaik güneş pillerinin yapımında tellür kullanılır. Tellüryum bileşikleri, güneş enerjisi dönüşümünde kullanılır.
- Termoelektrik Uygulamalar: Tellürün bazı bileşikleri, termoelektrik cihazlarda ısı enerjisini elektrik enerjisine dönüştürmek için kullanılır.
- Metallerin Rafinasyonu: Tellüryum, bazı metallerin rafinasyonunda bir ara madde olarak kullanılır.
- Yangın Geciktirici: Tellür, yangın geciktirici olarak bazı plastiklerin ve tekstil ürünlerinin üretiminde kullanılır.
Tellür, birçok endüstriyel ve teknolojik uygulamada önemli bir rol oynar. Ancak toksik olabilen bazı tellür bileşiklerinin dikkatle ele alınması gerekmektedir. Tellür, elektronik ve enerji sektörleri gibi ileri teknoloji alanlarında önemli bir malzeme olarak kullanılmaya devam etmektedir.