III. Mehmed ya da Sultan Üçüncü Mehmed, 13. Osmanlı padişahı ve 92. İslam halifesidir. Sancağa giden son, I. Süleyman‘dan 30 yıl sonra sefere çıkan ilk padişahtır. Sultan III. Mehmed, Osmanlı İmparatorluğu’na 1595’den 1603 yılındaki ölümüne kadar hükmetmiştir.
Tahta çıkar çıkmaz Avusturya ve Eflak sorunlarıyla ilgilendi. Avusturya kuvvetleri Estergon Kalesi’ni kuşatırken, Osmanlı kuvvetleri de Eflak Prensi Mihai Viteazul üzerine seferler düzenledi. Ancak Estergon Kalesi düşünce birçok kale ve şehir de düşmanın eline geçti. Bu durum İstanbul’da devlet erkanı ve yeniçerilerin tepkisine neden oldu.
Sultan III. Mehmed, sefere çıkarak durumu düzeltmek istedi ve Eğri Kalesi’nin fethi için ordusunu topladı. Eğri Kalesi’nin fethi, Osmanlı tarihinde önemli bir zafer olarak kabul edilir. Dönüş yolunda ise Safevi Devleti’ne karşı sefere çıkan sultan, Şah Abbas’la savaşırken hasta düştü ve İstanbul’a döndüğünde öldü.
Sultan III. Mehmed’in tahta çıktıktan hemen sonra 19 kardeşini boğdurduğu ve bu olayın Osmanlı tarihinin en kanlı olaylarından birisi olduğu bilinmektedir. Halkın bu olaydan sonra III. Mehmed’e kin beslediği ve onu sevmediği rivayet edilir. III. Mehmed’in bu olaya ilişkin yaptığı açıklamalar da Osmanlı Hanedanı’nın bu meseleden rahatsızlık duyduğuna örnek olarak gösterilir.
Sultan III. Mehmed’in saltanatı, Osmanlı Devleti’nin Avrupa’da yükselişinin ardından gelen zayıflama dönemine denk gelir. Osmanlı Devleti’nin Avusturya’ya karşı aldığı yenilgiler, devletin ekonomik ve askeri gücünde önemli kayıplara neden oldu. Ancak Eğri Kalesi’nin fethi, Osmanlı Devleti’nin Avrupa’da varlığını sürdürmesi açısından büyük bir önem taşır.
Üçüncü Mehmed Dönemi Genel Özet
Sultan III. Mehmed, Osmanlı İmparatorluğu’nun 20. padişahıdır ve 1595 ile 1603 yılları arasında hüküm sürmüştür. III. Mehmed dönemi şu şekilde özetlenebilir:
- Sultan III. Mehmed, babası III. Murad‘ın ölümü üzerine 1595 yılında tahta çıktı. Tahta çıktığında henüz 16 yaşındaydı ve devletin gerçek gücü büyük ölçüde valide sultan Safiye Sultan’ın elindeydi.
- Safiye Sultan’ın etkisi altında kalan III. Mehmed’in tahta çıkışından kısa bir süre sonra, büyük bir hareketlilik başladı. Sadrazam Koca Sinan Paşa ve diğer bazı devlet adamları görevlerinden alındı. Safiye Sultan, damadı olan yeni sadrazam Yemişçi Hasan Paşa’yı atadı.
- III. Mehmed döneminde, Osmanlı İmparatorluğu’nun İran ve Avusturya ile savaşları devam etti. İranlılarla yapılan savaşlarda Osmanlılar başarılı oldu, ancak Avusturya’ya karşı alınan sonuçlar pek iyi değildi. Bu dönemde, Osmanlı donanması da Venedik ile yapılan savaşta başarısız oldu.
- III. Mehmed, askeri reformlar gerçekleştirdi ve yeni bir askeri sınıf olan “yeniçeriler” üzerinde çalıştı. Yeniçeriler, çocukken devşirilen Hristiyan çocuklarının İslam’a geçirilip, Osmanlı ordusunda eğitim almasıyla oluşan bir askeri sınıftı. Bu askeri sınıf, Osmanlı İmparatorluğu’nun en güçlü kuvvetlerinden biri haline geldi.
- III. Mehmed döneminde, Osmanlı İmparatorluğu’nun siyasi ve sosyal yapısında önemli değişiklikler gerçekleştirildi. Divan-ı Hümayun’daki (yüksek divan) bazı görevlerin kaldırılması, yeni yönetim mekanizmalarının oluşturulması ve vergi sisteminin değiştirilmesi gibi önemli reformlar yapıldı.
- III. Mehmed’in saltanatı boyunca, İstanbul’da birçok yeni cami, medrese, han ve diğer kamu binaları inşa edildi. Bunlar arasında III. Ahmed Çeşmesi, Şehzade Camii, Azapkapı Camii ve Süleymaniye Camii’nin restorasyonu sayılabilir.
- III. Mehmed, 1603 yılında öldü ve yerine oğlu I. Ahmed tahta çıktı.
Kaynak ve ileri okuma;