Sinir Hücresi Sözlükte;
1 . Duyu ve hareket uyarılarını beyinden organlara, organlardan beyne ileten beyazımsı teller ve bu tellerin oluşturduğu demet.
Sinir hücreleri ya da nöronlar, vücutta sinir sistemini oluşturan, özelleşmiş hücrelerdir. Bir sinir hücresi, hücre gövdesi(çekirdek ve hücre organelleri burada bulunur)ve uzantılardan oluşur. Sinir sistemi vücutta dışarıdan gelen uyarıları alma ve alınan uyarılara karşı tepki(cevap) oluşturma görevini yerine getirir. Bir sinir hücresinin gövdesinden dendrit ve akson adı verilen iki uzantı çıkar.
- Dendrit; duyu hücrelerinden ya da diğer nöronlardan gelen uyarıları alarak gövde kısmına iletir. Çok sayıda, kısa ve dallanmış uzantılardır.
- Akson; denritin hücre gövdesine ilettiği uyarıyı diğer nörona, kasa ya da salgı bezine iletir. Denrit ile kıyaslandığında çok daha uzundur; insanda omurilikten çıkan ve ayak parmaklarına kadar uzanan siyatik sinirinin aksonu bir metreden daha uzundur.
Aksonun etrafını miyelin kılıf adı verilen bir tür örtü sarar. Miyelin kılıfın bulunduğu sinir hücrelerinin iletim hızı artar (miyelini bulunmayan hücrelere göre 10 kat daha fazla) ve aksona izolasyon sağlar. Beyin ve omurilikteki sinirler ile deri ve iskelet kaslarında bulunur, otonom sinir sisteminde bulunmaz. Bu kılıf zarar gördüğünde sinirsel iletim büyük oranda aksayarak MS gibi çeşitli hastalıklar oluşur.
Nöronlar görevlerine göre; duyu nöronu, ara nöron ve motor nöron olmak üzere üç sınıfa ayrılır.
- Duyu nöronu; Vücudun iç ve dış ortamdan gelen ve reseptör hücreler tarafından alınan uyarıları merkezi sinir sistemine iletir.
- Ara nöronlar (Bağlayıcı nöronlar): Merkezi sinir sisteminde bulunur. Duyu nöronlarından gelen bilgileri değerlendirerek oluşturduğu cevabı motor nöronlara iletir.
- Motor nöronlar; Merkezi sinir sisteminden çıkan nöronlardır. Beyin ve omurilikten gelen cevapları ilgili tepki organına götürerek faaliyete geçilmesini sağlar.
İmpuls Oluşumu
İmpuls, çevreden gelen ses, ışık, koku ve basınç gibi dışarıdan gelen uyaranlar ile vücudun iç ortamından gelen acıkma, kan basıncının artması gibi uyarıların sinirlerde oluşturduğu elektriksel değişimlerdir. Sinir hücrelerinin görevi bu impulsları hedef organlara iletmektir.
İmpulsun oluşabilmesi için uyarı şiddetinin eşik değerini(impuls oluşturabilen en düşün uyarı şiddeti) aşması gerekir. Sinir hücreleri eşik değerinin altındaki uyarılara tepki vermez. Örneğin; 35°C’deki suya elimizi soktuğumuzda suyun sıcaklığını neredeyse hissetmeyiz bile ancak aynı şeyi 100°C’deki suya yapmaya kalktığımızda sinir hemen tepki vererek elimizi çekeriz.
Ayrıca bakın;
Dış bağlantılar;