Elektron mikroskobunun geliştirilmesiyle hücre içi yapıları inceleme fırsatı bulan biyologlar tarafından yapılan araştırmalar sonucunda canlılar aleminde, temelde iki tip hücre olduğu keşfedildi. Bu hücrelerden biri basit yapılı olan ve bakterilerde bulunan prokaryot hücre, diğeri ise daha karmaşık yapılı olan ve bakteriler dışındaki diğer bütün organizmalarda bulunan ökaryot hücredir. Bu yazıda ökaryot hücre yapısını inceleyeceğiz.
Ökaryot hücre, protista, fungi (mantarlar), bitkiler ve hayvanlar gibi karmaşık yapılı canlıların yapısını oluşturur. Bu canlılar hücrelerinde bir çekirdek ve buna bağlı başka organeller içeren canlılar grubudur. Bütün bitki ve hayvan hücrelerinin yapısını oluşturan ökaryotik hücre, prokaryotlara göre daha karmaşık ve daha büyüktür, zarla çevrili bir çekirdeğe sahiptir.
Ökaryot Hücre Özellikleri
- Prokaryot hücrelere göre daha büyüktür, zarla çevrili gerçek bir hücre çekirdeği bulundurur.
- Hücre çekirdeğinde protein sentezinden sorumlu olan DNA bulunur.
- Mitokondri, endoplazmik retikulum, koful, lizozom ve golgi gibi zarla çevrili organelleri vardır.
- Ribozom bulunur. (Ribozom bütün canlılarda vardır.)
- Hayvan hücrelerinde ve mantarlarda sentrozom bulunur.
Prokaryot ve Ökaryot Hücrelerin Ortak Özellikleri
Hücre canlılığın temel birimidir. Bu açıdan bakıldığında ister prokaryot olsun ister ökaryot olsun canlıların birçok ortak özelliği bulunur. Prokaryot ve ökaryot hücre için ortak özellikler;
- İki hücre tipinde de DNA, hücre zarı ve sitoplazma bulunur.
- Solunum, sindirim ve sentez gibi metabolik faaliyetler iki hücre tipinde de gerçekleşir.
- İkisi de ribozom bulundurur.
Ökaryot ve Prokaryot Hücrelerin Farkları
- Ökaryot hücrelerde zarla çevrili bir çekirdek bulunur ancak prokaryotlarda bulunmaz.
- Ökaryotlarda zarlı organel varken prokaryot hücrelerde yoktur.
- Ökaryot hücreler prokaryotlardan ortalama on kat daha büyüktür.
- Ökaryot hücrelerin DNA’sı prokaryotlara göre çok daha karmaşıktır.
- Prokaryotlarda peptidoglikan hücre duvarı bulunur ancak ökaryotlarda yoktur. (Bitkilerde selüloz, mantarlarda kitin.)
- Prokaryotlarda DNA molekülü ökaryot hücrelerden farklı olarak sitoplazma içerisinde serbesttir.
- Ökaryot hücrelerde mitoz ve mayoz görülürken, prokaryotlar ikiye bölünerek çoğalır.
Ayrıca bakınız;