Emile Zola’nın kurucusu olarak kabul edildiği natüralizm (ya da doğalcılık), hayatı bilimsel açıdan ele alan, özellikle 19. yüzyılın ikinci yarısında Fransa’da gelişen edebiyat akımıdır.

Emile Zola “Deneysel Roman” adlı eserinde natüralizm ilkelerini açıklar. Taine’nin determinizm, Bernard’ın deneysel uygulama, Darwin’in evrim ve soya çekim düşünceleri natüralizmin doğuşuna zemin hazırlamıştır.

Naturalistler, determinizmi (doğa olaylarında aynı nedenler aynı sonuçları doğurur anlayışı) topluma ve insana uygulamış; insanı en iyi şekilde anlamanın yolunun çevresini incelemek olduğu görüşünü savunmuşlardır.

Realizmin daha da ilerlemiş bir biçimi olarak görülen natüralizm; realizmden “determinizm”, “soya çekim” ve “deneysel roman” kavramlarıyla ayrılır.

Naturalizm Düşüncesinin Genel Özellikleri

  • Doğa bilimlerinin edebiyat ve sanata uygulanmasıyla ortaya çıkmıştır.
  • Realizmde güçlü olan gözlem unsuruna burada “deney” ilkesi de eklenmiştir.
  • Realizme bir tepki olarak değil aksine daha da gelişmiş bir şeklidir.
  • Naturalizmde sanat doğanın bir kopyası olarak kabul edilir.
  • Natüralistler, sosyal çevrenin insan üzerindeki etkilerini derinlemesine araştırmıştır. Buna göre toplum büyük bir laboratuvar, insan ise deney konusudur.
  • Naturalist yazar çok iyi bir gözlemci ve deney yapan bir bilim adamıdır.
  • Natüralistlere göre insanların duygu ve düşüncelerinde sosyal çevre kadar soya çekim de önemlidir. Bu görüşe göre insanı yönlendiren şey irade değil çevre ve soya çekimdir.
  • Natüralistler, kişilerin sahip oldukları erdemleri, kişiliğini, duygu ve düşüncelerini çevre ve kalıtıma bağlar. Bu sebeple kişiler yaptıkları şeylerden sorumlu değildir.
  • Sanat toplumsal sorunların çözümü için gerekli bir araçtır “Toplum için sanat” anlayışını benimsemişlerdir.
  • Naturalist eserlerde olaylar yazar tarafından tüm çıplaklığıyla, duygu ve düşüncelerini katmadan yazılır.
  • Yazarın dili yalın, açık ve doğaldır, üslup kaygısı güdülmez. Argo, küfür ve sokak diline de yer verilir.
  • Romanlarda oldukça ayrıntılı betimlemeler yapılmış bu tasvirler aracılığıyla kişilerin psikolojik durumları ortaya konulmuştur.

Dünya Edebiyatında Natüralizm ve Temsilcileri

  • Emile Zola (1840-1902) : Roman türünde verdiği eserlerle tanınmış ünlü Fransız yazardır. Natüralizmin kurucusu olarak kabul edilir. “Meyhane, Nana, Toprak, Germinal” en bilindik eserlerdir.
  • Guy de Maupassant (1850-1893) : Ünlü Fransız öykü ve roman yazarıdır. Gözleme oldukça önem veren yazar dünya edebiyatı olay hikâyeciliğinin öncüsü kabul edilir. En bilinen eserleri; Tombalak, Ayışığı, Ölüm Kadar Acı, Güzel Dost, Bir Hayat.
  • Alphonse Daudet (1840-1897) : Natüralizm akımının temsilcilerinden, çalışmalarını belgelere dayandıran Fransız yazar. En bilindik eserleri; Değirmenimden Mektuplar, Sapho, Pazartesi Hikâyeleri, Jack, Trasconlu Tartarin.

Türk Edebiyatında Natüralizm ve Temsilcileri

Mithat Efendi’nin kalema aldığı “Müşahedat” Türk edebiyatında natüralizmin ilk örneği sayılır.

Natüralizmi romanlarında başarılı bir şekilde uygulayan Hüseyin Rahmi Gürpınar “Mürebbiye” adlı eserinde natüralizmi okuyucuya anlatma yoluna gider.


Ayrıca bakın;

Kaynak ve dış bağlantılar;