Murad Hüdavendigâr (I. Murad) Kimdir?

I. Murad Temsili Resim

I. Murad ya da Murad Hüdavendigar, Osmanlı Devleti’nin üçüncü hükümdarıdır. Babası Orhan Gazi, annesi Nilüfer Hatun’dur. Babası Orhan Gazi’nin ölümünden sonra 1362 yılında tahta geçmiş, babası döneminde 95.000 km² olan devlet toprakları onun döneminde 500.000 km² kadar genişlemiştir.

Murad Hüdavendigar, Anadolu’daki faaliyetlerden çok Balkan fetihlerine önem vermiştir. Bu minvalde Bizans ve Bulgar kuvvetlerini Sazlıdere Savaşı’nda yenerek Bizans Devleti’nin İstanbul’dan sonraki ikinci önemli şehri olan Edirne’yi almıştır.

Edirne, Osmanlı Devleti’nin Rumeli’ndeki fetihlerinde bir askeri hakekât noktası oldu ve ardından sıra ile Gümülcine, Zağra, Yenice ve Filibe fethedildi. Buralarda fethedilen topraklara Türkler yerleştirildi. Edirne ve Filibe’nin ele geçmesiyle birlikte Bizans’ın Balkanlar ile bağlantısı kesildi.

Burada gerçekleşen fetihler Balkan milletlerini endişelendirdi. Bu toprakları geri almak ve Türkleri buralardan atmak isteyen Macar, Bulgar, Sırp, Eflak ve Bosna Kuvvetleri Osmanlılara karşı bir haçlı ordusu oluşturarak Edirne üzerine yürüdüler. Haçlı ordusunun Meriç Nehri’ni geçmesinden sonra Hacı İlbey gece yarısı ani bir baskınla Haçlı Ordusunu Sırp Sındığı Savaşı’nda yendi (1364).

Haçlı Ordusu’nun yenilmesinden sonra Edirne başkent yapıldı ve Balkanlardaki Macar üstünlüğü sona erdi. Savaştan sonra Osmanlı ilerleyişi karşısında çaresiz kalan Bulgarlar, Osmanlı hakimiyetini ve vergi vermeyi kabul etmişlerdir (1369).

Osmanlı hakimiyetini tanıyan Bulgaristan Kralı daha sonra Bizans İmparatorunun teşvikiyle, Sırp Kralıyla birlikte Osmanlılara karşı birleşti. 1371 yılında Çirmen’de yapılan muharebede müttefikler büyük bir yenilgiye uğradı. Burada galip gelen Osmanlı Devleti için Makedonya kapıları açıldı ve buradan başlayarak Gümülcine, Zağra, Yenice ve Filibe fethedildi. Fethedildi. Buradan sonra üç koldan harekata devam eden Osmanlı kuvvetleri Kuzey Makedonya, Niş, Manastır, Sofya ve Ohri’yi aldılar.

Osmanlı kuvvetlerinin Balkanlar’daki stratejik yerleri fethetmesinin ardından Sırp, Boşnak, Arnavut ve Macar kuvvetleri Türkler’e karşı birleştiler. I. Murad’ın Haçlı kuvvetlerinin birleşmesini engellemek amacıyla Bosna Krallığı üzerine gönderdiği askerler, Ploşnik’te yenildi (1388). Bu yenilgiden cesaret alan Balkanlı kuvvetler, Osmanlı Devleti’ne karşı yeni bir haçlı ittifakı oluşturdu. Ancak Karamanoğulları, Aydınoğulları ve Saruhanoğulları’ndan yardım alarak Balkanlar’a geçen I. Murad, Haçlılar’ı I. Kosova Savaşı’nda yendi (1389). Burada aldığı zaferden sonra savaş alanını gezerken bir Sırp askeri tarafından öldürüldü. Savaş sonucunda; Tuna’ya kadar olan Balkan toprakları Osmanlılar’ın eline geçti.

 

Sultan Murad Han’ın Hükmettiği Topraklar

 

I. Murad Dönemine Genel Bakış

Babası Orhan Gazi’nin ölümüyle 1362 yılında hükümdar oldu.

  • Ankara Karamanoğullarından geri aldı.
  • Oğlu Yıldırım Beyazid’i Germiyan Beyi’nin kızıyla evlendirerek onlardan Kütahya, Tavşanlı, Simav ve yakınını çeyiz olarak alındı.
  • Hamitoğullarından Eğirdir ve çevresi (Akşehir, Yalvaç, Beyşehir, Isparta ve Seydişehir) satın alındı.
  • Karaman Beyi Alaaddin Ali Beyle kızını evlendirdi ve dostluk kurmaya çalıştı. Ancak Karamanoğullarının düşmanca tavırlarını sürdürmeleri üzerine harekete geçerek, Karamanoğullarını yendi. Alaaddin Ali Bey’i affederek barış yaptı.
  • Lala Şahin Paşa komutasındaki Osmanlı Ordusu, Bizans ve Bulgarlar’a karşı yapılan Sazlıdere Savaşı’nı kazanarak Edirne’yi fethetti (1363).  Ardından Gümülcine ve Filibe alındı.
  • Sırplara karşı yapılan Çirmen Savaşı Kazanıldı.
  • I. Kosova Savaşında Haçlı Ordusu yenilgiye uğratıldı. Bu savaşta ilk defa top silahı kullanıldı.
  • Babası Orhan Bey’in kurduğu divan teşkilatını sistemli ve sürekli hale getirdi.
  • Kapıkulu Ocaklarını Kurdu.
  • İlk kez Acemioğlanlar Ocağı, Yeniçeri Ocağı, Topçu Ocağı kuruldu.
  • İlk kez Pençik Sistemi uygulandı.
  • Rumeli Beylerbeyliği kuruldu.
  • İlk kez Tımar Sistemi uygulandı ve Tımarlı Sipahiler oluşturuldu.
  • İlk kez Kazaskerlik ve Defterdarlık makamı kuruldu.
  • İlk kez Vezir-i azam atandı.
  • Ülkenin hanedanın ortak malı anlayışı, “Ülke hükümdar ve oğullarının ortak malıdır.” şeklinde değiştirildi. Böylece merkezi otorite güçlendirildi.

Kaynak ve ileri okuma;

Etiketli