Gayri Safi Yurtiçi Hasıla, bir ülkenin sınırları içinde üretilen toplam mal ve hizmetlerin (Milli Gelir) parasal değerini ifade eder. GSYH, bir ülkenin ekonomik performansını ölçmek için kullanılan en önemli makroekonomik göstergelerden biridir.
GSYH, bir ülkenin tüm ekonomik faaliyetlerini ve mal ve hizmet üretimini kapsar. İmalat, tarım, hizmet sektörü ve diğer ekonomik faaliyetlerin toplam katkısını ölçer. GSYH, bir yıllık döneme göre hesaplanır ve nominal GSYH ve reel GSYH olmak üzere iki şekilde ifade edilebilir.
Nominal GSYH, mevcut fiyatlarla hesaplanırken, reel GSYH, fiyat düzeyindeki değişiklikleri hesaba katmadan, sabit fiyatlarla hesaplanır. Reel GSYH, ekonomik büyümeyi gerçek performansa dayalı olarak değerlendirmeye olanak tanırken, nominal GSYH, fiyat düzeyindeki değişiklikleri içerdiğinden daha çok para biriminin değeriyle ilgili bilgi verir.
GSYH, bir ülkenin ekonomik büyüklüğünü ve üretim düzeyini belirlemek için kullanılır. Ayrıca, milli gelirin dağılımı, ekonominin sektörel yapısı ve ekonomik performansı hakkında bilgi sağlar. GSYH’nin artması, ekonominin büyüdüğü ve ülkenin refah düzeyinin arttığı anlamına gelir. Ancak, GSYH tek başına bir ülkenin sosyal ve çevresel durumunu göstermez; bu nedenle ekonomik göstergelerin yanı sıra sosyal ve çevresel göstergeler de dikkate alınmalıdır.
Nominal GSMH nedir?
Nominal Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH), bir ülkenin belirli bir dönemdeki tüm mal ve hizmet üretiminin piyasa fiyatlarına göre ölçülen toplam değeridir. Yani, nominal GSMH, ürünlerin ve hizmetlerin gerçek piyasa fiyatlarına göre hesaplandığı durumu ifade eder. Bu, enflasyonun etkisini içerir, yani fiyatlar genel seviyesinin arttığı dönemlerde nominal GSMH artabilir, ancak bu artış gerçekteki üretim artışını yansıtmayabilir.
Nominal GSMH hesaplamaları, ürünlerin ve hizmetlerin gerçek piyasa fiyatlarını yansıttığı için ekonomik büyüme ve genel ekonomik aktivitenin izlenmesinde kullanılır. Ancak, nominal GSMH’nin enflasyon etkisini içermesi nedeniyle, ekonomik büyüme hızını ve gerçek ekonomik aktiviteyi daha tam olarak değerlendirebilmek için enflasyon ayıklaması yapılması gerekebilir.
Nominal GSMH hesaplamaları, ekonomik politikaların ve ekonomik performansın izlenmesi ve karşılaştırılması için önemlidir. Ancak, nominal GSMH verileri enflasyonun etkisi altında olduğu için gerçek ekonomik büyüme ve refahı tam olarak değerlendirmek için genellikle reel GSMH (enflasyon ayıklanmış GSMH) kullanılır.
Reel GSMH nedir?
Reel Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH), enflasyonun etkisinden arındırılmış olarak hesaplanan bir ekonomik göstergedir. Reel GSMH, bir ülkenin belirli bir dönemdeki mal ve hizmet üretiminin fiyatlarını hesaba katmadan ölçer, böylece ekonomik büyüme ve gerçek ekonomik aktivitenin değişimini daha doğru bir şekilde yansıtabilir.
Nominal GSMH, ürünlerin ve hizmetlerin piyasa fiyatlarını içerirken, reel GSMH, bu fiyatları dikkate almadan, yalnızca miktar bazında üretim ve hizmetleri ölçer. Bu, enflasyonun neden olduğu fiyat artışlarının göz önüne alınmadığı anlamına gelir.
Reel GSMH hesaplamaları, genellikle baz yıla göre bir endeks olarak ifade edilir. Baz yılın fiyat seviyeleri, diğer yıllardaki üretim ve hizmet miktarlarıyla karşılaştırılarak reel GSMH hesaplanır. Bu sayede, enflasyonun etkisini azaltarak gerçek ekonomik büyümeyi ve refahı ölçmeye yardımcı olur.
Reel GSMH, ekonomik politikaların ve performansın değerlendirilmesi için önemlidir, çünkü enflasyonun etkisini dışarıda bırakarak ekonomik büyümeyi daha kesin bir şekilde gösterir. Gerçek ekonomik aktivite ve refahı anlamak için nominal GSMH yerine reel GSMH’ye bakmak daha anlamlı olabilir.
GSMH nasıl hesaplanır?
Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH), bir ülkenin belirli bir zaman diliminde ürettiği mal ve hizmetlerin toplam değerini ölçen bir ekonomik göstergedir. GSMH’nin hesaplanması için farklı yöntemler kullanılabilir, ancak temel olarak üç ana yöntem bulunmaktadır: Üretim Yöntemi, Harcama Yöntemi ve Gelir Yöntemi.
İşte bu üç yöntemle GSMH’nin hesaplanma şekilleri:
- Üretim Yöntemi: Bu yöntemde, ülkenin ekonomik faaliyetleri sektörler veya endüstriler bazında değerlendirilir. Toplam GSMH, her sektörün ürettiği mal ve hizmetlerin toplam değerlerinin toplamıdır.
GSMH = Tarım Üretimi + Sanayi Üretimi + Hizmet Üretimi + İnşaat Üretimi + Vergi Etkisi – Sübvansiyon Etkisi
- Harcama Yöntemi: Bu yöntemde, ülkenin ekonomisindeki harcamaların toplamı kullanılarak GSMH hesaplanır. Temel harcama kategorileri tüketim, yatırım, devlet harcamaları ve net ihracattır.
GSMH = Tüketim Harcamaları + Yatırım Harcamaları + Devlet Harcamaları + (İhracat – İthalat)
- Gelir Yöntemi: Bu yöntemde, ülkenin ekonomik faaliyetlerinden elde edilen toplam gelirler kullanılarak GSMH hesaplanır. Gelirler, ücretler, kârlar, faizler ve vergileri içerebilir.
GSMH = Ücret Gelirleri + Kâr Gelirleri + Faiz Gelirleri + Kiralama Gelirleri + Net Dış Gelir (Net Dış Borç Faizi ve Net Dış Borç Faizi Haricindeki Diğer Net Dış Gelirler)
GSMH hesaplanırken dikkat edilmesi gereken noktalar:
- Hesaplama dönemindeki tüm ekonomik faaliyetlerin ve harcamaların dikkate alınması önemlidir.
- İlgili verilerin güvenilir ve kesin olması gerekmektedir.
- Gelir Yöntemi ile hesaplanan GSMH, Harcama Yöntemi ve Üretim Yöntemi ile hesaplanan GSMH sonuçlarına eşit olmalıdır (bu, ulusal muhasebe denkleminin bir parçasıdır).
GSMH hesaplamaları karmaşık olabilir ve genellikle ulusal istatistik kurumları tarafından gerçekleştirilir.