Isı; belirli sıcaklıktaki bir sistemin sınırlarından dah düşük sıcaklıktaki bir sisteme sıcaklık farkı nedeniyle transfer edilen enerjidir. Isı da iş gibi bir enerji transfer biçimidir. Isı ve iş hiçbir cisimde depo edilemez ancak sistem sınırlarında ve geçiş hâlinde iken belirlenebilir.
Sıcaklık ise bir cismin sıcaklığının ya da soğukluğunun bir ölçüsüdür. Bir sistemin ortalama moleküler kinetik enerjisinin bir ölçüsüdür. İki cisim birbirine temas ettirildiğinde sıcak olan soğumakta, soğuk olan ısınmakta ve belirli bir süre temas hâlinde kaldıklarında her ikisi de aynı sıcaklığa gelmektedir. Buradan yola çıkarak sıcaklık bir maddenin ısıl durumunu belirten ve ısı geçişine neden olan etken olarak tanımlanabilir.
Isı Birimleri
Isı birimi, SI birim sisteminde joule’dir ve “J” sembolü ile gösterilir. 1000 joule (J) = 1 kilojoule (kJ)
Ayrıca ısı hesaplarında yaygın olarak kalori (cal) ya da bunu 1000 katı olan kilokalori (kcal) birimi de kullanılmaktadır. 1000 cal = 1 kcal; 1 cal=1 gram suyun sıcaklığını 14,5°C’den 15,5°C’ye yükseltmek için gerekli olan ısı miktarıdır. 1 cal = 4,187 joule’dir. Isı birimi, iş birimi ile aynıdır.
Isı’nın Ölçülmesi
Isı, “kalorimetre” veya “ısıölçer” adı verilen özel kaplar yardımıyla ölçülür. Kalorimetre, çevresi ısı kaybını önlemeye yarayan yalıtkanla kaplanmış bir kaptır. Bu kabın içinde termometre, yakma düzeneği ve belli bir miktar su bulunur.
Tepkimenin oluştuğu kap, su içine daldırılmıştır. Tepkime sırasında alınan ya da verilen ısı, suyun ve kabın sıcaklığının değilmesine neden olur. Sıcaklık değişiminden yararlanılarak tepkimedeki ısıdeğişimi hesaplanabilir.
Isı ile ilgili diğer tanımlar
Öz ısı
Herhangi bir maddenin 1 gramının sıcaklığını 1°C değiştirmek için alınması veya verilmesi gereken ısı miktarıdır. SI uluslar arası birim sisteminde bir maddenin öz ısısı, o maddenin 1 kilgramlık kütlesinin sıcaklığını 1°K artırmak için gerekli ısıdır ve “C” ile gösterir.
Isı sığası
Bir maddenin m gramının sıcaklığını 1°C değiştirmek için alınması veya verilmesi gerekli ısı miktarıdır.Bir kalorimetrenin ısı sığası, kalorimetre sisteminin sıcaklığını 1°C artırmak için verilmesi gereken ısı miktarıdır.