Hücre zarı; hücrenin dışını saran, hücreye dinamiklik ve esneklik katan, molekülleri özelliklerine göre hücre içine alan, seçivi geçirgen bir yapıdır. Çok ince yapılıdır ve hücre içini çevresinden ayırır. Yapısını açıklayan en iyi model ise akıcı mozaik zar modeli olarak kabul edilir.
Özellikleri
Akıcı Mozaik Zar Modeline Göre
- Zar, protein, yağ ve karbonhidrat moleküllerinden oluşur.
- Çift katlı yağ tabakası (fosfolipid) bulunur. Protein molekülleri, yağ tabakası ve zar arasında düzensiz bir şekilde (mozik oluşturacak biçimde) yerleşmiştir.
- Karbonhidratlar, yer yer yağ moleküllerine bağlanarak glikolpidleri, protein moleküllerine bağlanarak glikoproteinleri oluşturu ve hücrede reseptör olarak (Çeşitli uyarıları alabilen ve duyu organlarının yapısında bulunan özelleşmiş hücre, hücre grupları veya sinir uçları.) görev alırlar.
- Glikoprotein ve glikolipidlerin oluşturduğu bu tabaka glikokaliks tabakası olarak adlandırılır. Bu tabaka hücrenin yabancı maddeleri tanımasın ve hormonlara cevao vermesini sağlar.
- Hücre zarında por adı verilen, madde alışverini sağlayan, küçük delikler bulunur. Bu deliklerden yalnızca küçük moleküllü maddeler geçer.
Görevleri
Oldukça karmaşık ve sürekli hareket halindeki yapısıyla, hücrenin canlılığı açısından çok önemli bir bileşendir. Hücre zarı;
- Hücre içi ortamı dışından ayırır, hücreye şekil verir.
- Hücre içi ile dışı arasındaki madde alışverişini sağlayarak hücre atıklarını hücre dışı ortama çıkarırken, hücre dışından hücreye gerekli maddeleri de seçici geçirgen yapısıyla içeri alır. Hücre içi ortamı dengede tutar.
- Komşu hücreler ile arasındaki iletişimi ve madde alışverişini sağlar.
- Prokaryot hücre yapısına sahip canlılarda zardaki solunum enzimleri sayesinde enerji üretimi sağlanır.
Ayrıca Bakınız;