Hint Okyanusu (Genel Özellikleri, Coğrafyası, İklimi)

Büyük Okyanus ve Atlas Okyanusundan sonra 76.174.000 kilometre karelik yüz ölçümüyle yer yüzünün 3. büyük okyanusudur. Yeryüzünün %18’ini kaplar.

Coğrafya

Kuzeyinde Asya, batısında Afrika ve Arabistan yarım adaları, doğusunda Malezya, Sunda adaları ve Okyanusya ile çevrilidir. Agulhas Burnu’nun güneyinde 20° doğu boylamının geçtiği yerde Atlas Okyanusu’ndan; 147° doğu boylamının geçtiği yerde de Pasifik Okyanusu’ndan ayrılır. Kuzeyde ise Basra Körfezi’nde, 30° enlemine kadar uzanır. Afrika’dan Avusturalya’ya kadar olan okyanus genişliği 10.000 kilometre, su hacmi ise yaklaşık olarak 292.131.000 km³’tür.

Okyanus; Asya, Afrika ve Antartika tektonik levhalarının birleştiği yerde olup, bağlantı bölgesi Hindistan’ın kuzeyinde kıta sahanlığından çıkarak güneye doğru ilerleyen bir sap ve iki koldan oluşan ters bir Y şeklindeki Orta Hint Okyanusu Sırtıdır. Doğu, batı ve güney havzaları bu sırtlar yüzünden bir kez daha bölünmüştür. Kıta sahanlığı ortalama 200 km genişliğe uzanırken Avustralya’nın batı kıyılarında 1000 km’ye kadar çıkmaktadır. Ortalama 3890 metre derinliğe sahiptir, en derin nokta Java Çukuru olup 7450 m’dir. 50° güney enleminin kuzey bölümü %86 oranında pelajit çökeltilerle; diğer %14’lük bölümü ise toprak tortularıyla kaplanmıştır. Bu enlemin altında kalan bölgeler ise daha çok buzul alanlardır.

Hint Okyanusu’ndaki önemli geçiş noktaları ve boğazlar; Babü’l Mendep, Hürmüz Boğazı, Malakka Boğazı, Süveyş Kanalı’nın güney girişi ve Sunda Boğazı’dır. Andaman Denizi, Umman Denizi, Bengal Körfezi, Büyük Avustralya Körfezi, Aden Körfezi, Mozambik Kanalı, Kızıldeniz okyanusun diğer bölümlerindendir.

Okyanus içerisindeki ada ülkeler Madagaskar, Komor Adaları, Seyşeller, Maldivler, Mauritius, Sri Lanka ve Endonezya’dır.

İklim

Okyanus bulunduğu coğrafi konumdan dolayı diğerlerine göre daha sıcaktır, büyük bir kısmında sıcaklık 27°C’den aşağı düşmez. Yıllık sıcaklık farklılıkları çok küçük dereceler olduğundan önemsizdir.

Okyanus bulunduğu coğrafi konumun sunduğu imkanlarla sıcak bir okyanus özelliği kazanmıştır. Okyanusun büyük bir kısmında sıcaklık 27°C’den aşağı değildir. 60. paralel doğrultusunda, Ekvator’un iki tarafında oldukça geniş bir saha içinde sıcaklık farkı 2°C’den azken bunun dışında kalan kısımda da yıllık 2-6°C arasında değişir. Sıcaklık Ekvator’dan 30. paralele kadar yavaş bir biçimde azalır ve 28°C’den 20°C ye düşer fakat daha güneyde süratli bir soğuma kendini gösterir; 50. paralel civarında sıcaklık 3,5°C’tur.

Akıntılar


Okyanus akıntıları genellikle muson rüzgarları tarafından yönlendirilir. Biri Kuzey Yarımkürede ve saat yönünde, diğeri ise ekvatorun güneyinde saat yönünün tersi yönde olmak üzere iki büyük dairesel akıntı hakim akış şeklini belirler. Kış musonları etkisini gösterdiği sırada kuzey akıntılarını da terse döndürür. Derinlerdeki dolaşım ise Atlantik, Kızıldeniz ve Antartika’dan gelen akıntıların kontrolündedir. Okyanus suyunun tuzluluk oranı %0,32-37 arasında değişir. Tuzluluk oranı en yüksek olan bölgeler Arap Denizi ile Güney Afrika ve Güneybatı Avustralya arasıdır. 45° güney enleminden sonra su yüzeyinde irili ufaklı buz kütleleri ve buz dağları görülürken 60° güney enleminin güneyindeki bölgelerde ise yıl boyunca bu kütlelere rastlanabilir.

Ayrıca Bakın;

Dış Bağlantılar;

  • https://tr.wikipedia.org/wiki/Atlas_Okyanusu