Bademcik iltihabı, tıbbi adıyla tonsilit, bademciklerin enfeksiyonu ve iltihaplanması durumudur. Bademcikler, boğazın arka kısmında bulunan lenfoid doku kümeleridir ve bağışıklık sistemi fonksiyonuna katkıda bulunurlar.
Bademcik iltihabı neden olur ?
Bademcik iltihabı (tonsillit), genellikle viral veya bakteriyel enfeksiyonlar sonucu ortaya çıkar. İşte bademcik iltihabının yaygın nedenleri:
- Viral Enfeksiyonlar: En sık bademcik iltihabına yol açan nedenler arasında viral enfeksiyonlar bulunur. Soğuk algınlığı virüsleri, grip virüsleri, adenovirüsler ve Epstein-Barr virüsü (mononükleozis) gibi çeşitli virüsler, bademcik iltihabına neden olabilir.
- Bakteriyel Enfeksiyonlar: Bademcik iltihabına yol açabilen bakteriler arasında en yaygın olanları beta-hemolitik streptokoklar (A grubu streptokoklar) olarak bilinir. Bu bakteriyel enfeksiyona “streptokok boğaz enfeksiyonu” veya “streptokok tonsillit” denir. Bu tür bir enfeksiyon daha ciddi olabilir ve tedavi edilmediğinde komplikasyonlara yol açabilir.
- Diğer Mikroorganizmalar: Nadiren, bademcik iltihabına mantarlar veya diğer mikroorganizmalar da neden olabilir. Ancak bu durumlar genellikle nadir görülür.
- Çevresel Faktörler: Sigara dumanı, hava kirliliği ve alerjenlere maruz kalma gibi çevresel faktörler, bademciklerin tahriş olmasına ve enfeksiyon riskinin artmasına yol açabilir.
- Bağışıklık Sistemi Zayıflığı: Bağışıklık sistemi düzgün çalışmayan veya zayıflayan kişiler, enfeksiyonlara karşı daha savunmasız hale gelebilir ve bademcik iltihabı riski artabilir.
- Kişisel Temas: Enfekte bir kişiyle temas etmek veya enfekte olmuş nesneleri dokunmak, bademcik iltihabı riskini artırabilir.
Bademcik iltihabının nedeni viral veya bakteriyel bir enfeksiyonsa, bu enfeksiyonların yayılmasını önlemek ve bademcik iltihabı riskini azaltmak için hijyen kurallarına uygun davranmak, el yıkamak ve enfekte kişilerle teması sınırlamak önemlidir.
Bademcik iltihabının belirtileri nelerdir?
Bademcik iltihabının belirtileri şunlar olabilir:
- Boğaz ağrısı: En yaygın belirtilerden biridir ve sıklıkla yutma sırasında daha da artabilir.
- Ateş: Vücut sıcaklığının yükselmesi, enfeksiyonun bir belirtisi olabilir.
- Şişmiş ve kızarmış bademcikler: Bademcikler enfekte olduğunda şişebilir ve kızarabilir.
- Yutma güçlüğü: Şişmiş bademcikler yutmayı zorlaştırabilir.
- Boğazda beyaz veya sarı lekeler: Bakteriyel tonsillit durumunda, bademcikler üzerinde beyaz veya sarı lekeler görülebilir.
- Baş ağrısı: Genel halsizlik ve vücut ağrıları da eşlik edebilir.
Bademcik iltihabının tedavisi enfeksiyonun nedenine bağlıdır. Viral tonsillit durumunda, dinlenme, bol sıvı tüketimi ve semptomları hafifletmeye yönelik ilaçlar önerilebilir. Bakteriyel tonsillit durumunda, doktorlar genellikle antibiyotik tedavisi önerebilir. Tedaviye erken başlamak ve ilaçları düzenli olarak kullanmak önemlidir.
Şiddetli veya sürekli bademcik iltihabı yaşayan kişilerde, bademciklerin cerrahi olarak çıkarılması (tonsillektomi) gerekebilir. Bu işlem, tekrarlayan bademcik iltihaplarına veya diğer sağlık sorunlarına çözüm olarak düşünülebilir.
Eğer bademcik iltihabı şüphesi yaşıyorsanız veya belirtileriniz ciddileşiyorsa, bir sağlık profesyoneline başvurmanız önemlidir. Bu şekilde doğru teşhis konulabilir ve uygun tedavi planı belirlenebilir.