Anafilaksi (Alerjik Şok) Nedir? (Anafilaksi Belirtileri ve Tedavisi)

Anafilaksi, hızlı ve şiddetli bir alerjik reaksiyondur. Aniden ortaya çıkar ve vücudun bir veya daha fazla sisteminde yaygın bir inflamatuar yanıtı tetikler. Genellikle bir alerjenle (örneğin, ilaçlar, böcek sokmaları, gıdalar, lateks gibi) temas sonucunda meydana gelir.

Anafilaksi, vücudun bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesi sonucu ortaya çıkar. Bir alerjenle temas edildiğinde, bağışıklık sistemi hızla antikorlar ve kimyasal madde histamin gibi iltihapla ilişkili bileşikleri salgılar. Bu, kan damarlarının genişlemesine, düşük kan basıncına, bronşların daralmasına ve hava yolunda tıkanıklığa neden olabilir.

Anafilaksi belirtileri nelerdir?

Anafilaksi, genellikle alerjenlere aşırı duyarlılık reaksiyonu olarak ortaya çıkan ciddi bir alerjik reaksiyondur. Anafilaksi belirtileri hızla ortaya çıkar ve acil tıbbi müdahale gerektirebilir. Belirtiler, kişiden kişiye farklılık gösterebilir, ancak yaygın olarak görülen belirtiler şunlardır:

  1. Deri belirtileri: Deride kızarıklık, kaşıntı, döküntü veya ürtiker (kurdeşen) oluşabilir. Deri genellikle sıcak veya karıncalanmış hissedebilir.
  2. Solunum sistemi belirtileri: Anafilaksinin en ciddi belirtilerinden biri solunum sistemiyle ilgili sorunlardır. Hırıltılı veya zorlu solunum, nefes darlığı, boğazda sıkışma hissi, nefes almada güçlük, hızlı veya düzensiz solunum görülebilir.
  3. Sindirim sistemi belirtileri: Anafilaksi, sindirim sistemi belirtilerine de yol açabilir. Mide bulantısı, kusma, karın ağrısı, ishal veya bağırsak hareketlerinde artış görülebilir.
  4. Kardiyovasküler belirtiler: Anafilaksi, kalp ve dolaşım sistemi üzerinde de etkili olabilir. Kan basıncında düşme (hipotansiyon), çarpıntı, hızlı veya düzensiz kalp atışı, baş dönmesi veya bayılma hissi gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
  5. Ağız ve boğaz belirtileri: Anafilaksi, ağız ve boğazda da belirtilere neden olabilir. Dudaklarda, dilde veya yüzde şişme, boğazda sıkışma hissi, ses kısıklığı veya öksürük gibi belirtiler görülebilir.
  6. Genel belirtiler: Anafilaksi, genel olarak vücudun farklı bölgelerinde belirtilere yol açabilir. Baş ağrısı, kas ağrıları, yaygın halsizlik, terleme, huzursuzluk veya ajitasyon gibi belirtiler ortaya çıkabilir.

Anafilaksi acil bir durumdur ve derhal tıbbi müdahale gerektirir. Eğer anafilaksi belirtileri gözlemlenirse, hemen 112 veya acil servisi aramak önemlidir. Anafilaktik reaksiyonu olan kişilere genellikle epinefrin (adrenalin) enjeksiyonu verilir ve diğer destekleyici tedaviler uygulanır.

Anafilaksi tedavisi

Anafilaksi, ciddi ve potansiyel olarak hayati tehlike oluşturan bir tıbbi durumdur ve hemen acil tıbbi müdahale gerektirir. Anafilaksi tedavisinde amaç, semptomların hızla hafiflemesini sağlamak, hayati fonksiyonların korunmasını sağlamak ve tekrarlayan reaksiyonları önlemektir. İşte anafilaksi tedavisinde kullanılan bazı yöntemler:

  1. Epinefrin (adrenalin) enjeksiyonu: Epinefrin, anafilaksinin ilk tedavi seçeneğidir ve acil olarak kullanılmalıdır. Epinefrin, anafilaktik reaksiyonun etkilerini hızla tersine çevirmeye yardımcı olur. Enjeksiyon, genellikle otomatik enjektör cihazları (EpiPen, Auvi-Q) aracılığıyla uygulanır. Epinefrin, kan basıncını artırır, hava yollarını açar, kalp atışını düzenler ve semptomların hafiflemesine yardımcı olur.
  2. Solunum desteği: Anafilaktik reaksiyonun solunum sistemi üzerinde olumsuz etkileri olabilir. Bu nedenle, gerektiğinde oksijen tedavisi veya solunum desteği sağlanmalıdır. Hava yollarının açık tutulması, solunumun düzenlenmesi ve solunum güçlüklerinin hafifletilmesi önemlidir.
  3. Antihistaminikler: Antihistaminikler, alerjik reaksiyonun belirtilerini hafifletmek için kullanılır. Epinefrin enjeksiyonunun ardından genellikle antihistaminik ilaçlar (örneğin, difenhidramin) verilir. Antihistaminikler, kaşıntı, deri döküntüleri ve diğer alerjik semptomların azaltılmasına yardımcı olabilir.
  4. Glukokortikoidler: Glukokortikoidler (örneğin, kortizon) alerjik reaksiyonun kontrol altına alınması ve inflamasyonun azaltılması için kullanılır. Genellikle oral veya intravenöz yolla verilir ve anafilaktik reaksiyonun etkilerini uzun süreli olarak kontrol altına almaya yardımcı olurlar.
  5. Sıvı desteği: Anafilaktik reaksiyon, kan basıncının düşmesine neden olabilir. Bu durumda, sıvı desteği verilerek kan basıncı düzenlenir ve dolaşım stabilizasyonu sağlanır.

Anafilaksi tedavisi acil tıbbi müdahale gerektirir ve bir sağlık uzmanı veya acil servis tarafından yönlendirilmelidir. Epinefrin enjeksiyonu, anafilaktik reaksiyonun ilk tedavi adımı olup, hastaların bu konuda bilgilendirilmiş olması önemlidir. Ayrıca, anafilaksi riski olan bireylerin alerjenlerden kaçınmaları ve gerektiğinde tedaviye erişimin sağlanması önemlidir.

Dış bağlantılar;

Etiketli