Amfizem, akciğerlerdeki hava keseciklerinin (alveoller) hasar görmesi ve genişlemesi sonucu oluşan bir akciğer hastalığıdır. Bu durumda, akciğerlerdeki elastik dokular yıpranır ve hava kesecikleri zamanla yıkılarak büyük ve boş alanlar oluşturur. Bu durum, akciğerlerin normal oksijen alışverişini etkiler ve solunum güçlüğüne neden olur.
Amfizem genellikle sigara içimiyle ilişkilidir. Sigara dumanı ve diğer zararlı maddeler, akciğerleri tahriş eder ve akciğer dokusunda iltihaplanmaya neden olur. Sürekli tahriş ve iltihaplanma sonucunda, akciğerlerdeki elastik lifler zarar görür ve akciğerlerin esnekliği azalır. Bu durumda, hava kesecikleri hasar görerek büyür ve genişler.
Amfizem, kronik obstrüktif akciğer hastalığının (KOAH) bir türüdür ve akciğerlerdeki hava keseciklerinin (alveoller) hasar görmesiyle karakterizedir. Bu hasar, akciğerlerin elastikiyetini azaltır ve hava akışının zorlaşmasına neden olur. Amfizemin belirtileri genellikle KOAH’ın ilerleyici semptomlarıdır. İşte amfizem belirtilerinden bazıları:
- Nefes darlığı: Nefes darlığı amfizemin en yaygın belirtisidir. Başlangıçta egzersiz sırasında veya fiziksel aktiviteyle artan nefes darlığı hissiyle kendini gösterebilir. Hastalık ilerledikçe, nefes darlığı daha hafif aktivitelerde bile ortaya çıkabilir ve nihayetinde istirahat halinde bile devam edebilir.
- Kronik öksürük: Amfizemli hastalar genellikle kronik bir öksürük yaşarlar. Öksürük, balgam veya mukus çıkarmak için çaba sarfetmeyi gerektirebilir.
- Balgam: Balgam, amfizemli hastalar arasında sık görülen bir belirtidir. Balgam genellikle beyaz veya açık renktedir ve genellikle sabahları daha yoğun olabilir.
- Göğüs sıkışması veya hırıltılı solunum: Amfizemli hastalarda göğüs sıkışması veya hırıltılı solunum görülebilir. Bu, hava akışının zorlaşmasından kaynaklanır.
- Yorgunluk ve halsizlik: Amfizemli hastalar, oksijen alışverişinin zorlaşması nedeniyle vücutlarının yeterli oksijeni almasında zorluk çekerler. Bu da yorgunluk, halsizlik ve enerji eksikliği gibi belirtilere yol açabilir.
- Göğüs şeklinde değişiklik: Amfizem ilerledikçe, göğüs şeklinde değişiklikler olabilir. Göğüs boşluğu genişleyebilir (barrel chest) ve diyafram düzgün bir şekilde çalışamaz.
- Kilolu veya zayıf görünüm: Amfizemli hastalar genellikle kilolu veya zayıf görünebilirler. Nefes darlığı nedeniyle fiziksel aktiviteleri sınırlı olabilir ve kilo alımı veya kaybı olabilir.
Amfizem belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve semptomların şiddeti hastalığın ilerleyişine bağlı olarak değişebilir. Amfizem şüphesi durumunda, bir sağlık uzmanına başvurmak ve doğru tanı ve tedavi için değerlendirilmek önemlidir.
Amfizem tedavisi
Amfizem tedavisinde amaç, semptomları hafifletmek, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak ve yaşam kalitesini artırmaktır. Tedavi genellikle multidisipliner bir yaklaşım gerektirir ve bir solunum uzmanı, pulmonolog veya göğüs hastalıkları uzmanı tarafından yönlendirilmelidir. İşte amfizem tedavisinde kullanılan bazı yöntemler:
- Solunum tedavisi: Solunum tedavisi, amfizemli hastalarda nefes alma süreçlerini desteklemek için kullanılan çeşitli yöntemleri içerir. Örneğin, solunum egzersizleri, derin nefes alıp vermeyi öğrenme, öksürüklerin temizlenmesi için postüral drenaj, huffing veya perküsyon gibi teknikler kullanılabilir.
- İlaç tedavisi: Amfizem tedavisinde kullanılan ilaçlar, semptomların kontrol altına alınmasına ve hastalığın ilerlemesinin yavaşlatılmasına yardımcı olabilir. Bronkodilatörler, steroidler, anti-enflamatuar ilaçlar ve mukolitikler gibi ilaçlar kullanılabilir. İlaç tedavisi, semptomları hafifletmek, akciğer fonksiyonlarını iyileştirmek ve akciğer enfeksiyonlarına karşı koruma sağlamak için kullanılır.
- Oksijen tedavisi: Amfizem ilerledikçe, oksijen alışverişinde zorluk yaşanabilir. Oksijen tedavisi, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak ve vücuda yeterli oksijen sağlamak için kullanılır. Oksijen, solunum cihazları veya nazal kanüller yoluyla verilebilir.
- Egzersiz programı: Fiziksel aktivite, amfizemli hastalar için önemlidir. Pulmoner rehabilitasyon programları, hastaların solunum kapasitesini artırmak, dayanıklılıklarını geliştirmek ve günlük yaşam aktivitelerini daha iyi yönetmek için egzersizler ve eğitim içerebilir.
- Beslenme desteği: Amfizemli hastalarda kilo kaybı ve beslenme sorunları sık görülebilir. Beslenme desteği, hastaların yeterli ve dengeli beslenmesini sağlamak için diyetisyenler tarafından sağlanır. Özel beslenme planları, kilo kontrolü ve enerji alımının optimize edilmesi hedeflenir.
- Sigarayı bırakma: Amfizemli hastalarda sigara kullanımı semptomları kötüleştirebilir ve hastalığın ilerlemesini hızlandırabilir. Sigarayı bırakmak, semptomların azalmasına ve akciğer sağlığının iyileşmesine yardımcı olabilir.
Amfizem tedavisi, hastanın semptomlarına ve hastalığın ilerlemesine bağlı olarak bireyselleştirilmelidir. Tedavi planı, bir sağlık uzmanı tarafından düzenli olarak takip edilmeli ve gerektiğinde güncellenmelidir. Amfizemli hastaların doktorlarıyla düzenli iletişimde olmaları ve tedaviye uyum sağlamaları önemlidir.
Dış bağlantılar;
- Amfizem – Vikipedi (wikipedia.org)
- https://www.memorial.com.tr/hastaliklar/amfizem-nedir