İsimler ya da adlar varlıkları nitelemek için kullanılan sözcüklerdir.
Sayfa İçerikleri
Türleri
Varlıklara Verilişine Göre
Özel İsim
- Özel isimler bilinen bir tek varlığı işaret eder, kişi, şehir, ülke, hayvan, din, gazete ve kurum ismi olabilir; İstanbul, Bursa, Türkiye, Hürriyet, Yusuf, Hasan gibi.
Cins (Tür) İsimler
- Cins isimler aynı türde olan varlıkları karşılar, özel isimde tek bir varlık kastedilirken cins isimle birbirine benzeyen birçok varlık zihinde canlanabilir; “elma” dediğimizde aklımıza hem yeşil, hem sarı hem de kırmızı elmalar gelebilir.
Varlıkların Oluşuna Göre (Varlıkların Yapısına Göre)
Somut İsim
- Somut isimler duyu organlarımızla algılayabildiğimiz varlıklara verdiğimiz isimlerdir; ayva, armut, at, ot, bilgisayar gibi.
Soyut İsim
- Soyut isimler ise somutların tam tersine, herhangi bir duyu organı ile algılayamadığımız, maddesel olmayan şeylere verdiğimiz isimlerdir; zeka, aşk, akıl, sevinç, hüzün gibi.
Varlıkların Sayılarına Göre
Tekil İsim
- Tekil isimler duyulduğunda sadece bir varlığı zihinde belirten isimlerdir; sınıf, öğrenci, anne, baba, masa, kalem gibi.
Çoğul İsim
- Çoğul isimler duyulduğunsa birden çok varlığı zihinde canlandıran isimlerdir, genelde tekil ismin sonuna çokluk ekleri getirilerek yapılır; sınıflar, öğrenciler, anneler, babalar, masalar, kalemler gibi.
Topluluk İsmi
- Çokluk eki almayan ancak söylendiğinde yine akılda birçok varlığı canlandıran isimlerdir; sürü, ordu, orman, meclis, takım, tümen, millet gibi.
Yapılarına Göre
Basit İsim
- Basit isimler kök halinde bulunan, herhangi bir yapım eki almamış ve başka bir sözcükle birleşmemiş isimlerdir; insan, kalem, masanın, kitabın, arabalar gibi.
Türemiş İsim
- Basit isimken en az bir yapım eki alıp farklı bir anlama isme dönüşen ya da fiilken ek alıp isim olan sözcüklerdir; insanlık, kalemlik, kitaplık gibi.
Birleşik İsim
Bileşik isimler en az iki sözcüğün birleştirilmesiyle oluşan isimlerdir. Birleşik isimler;
- İki adın yan yana gelmesiyle; gökyüzü (gök ve yüz)
- Bir ad ve eylemin yan yana gelmesiyle; gecekondu (gece ve konmak)
- İki eylemin yan yana getirilmesiyle; biçer-döver (biçmek ve dövmek)
oluşturulurlar.
Ayrıca bakınız;